หลักการวัด VA

การจัดเตรียมสถานที่

  1. ห้องสำหรับใช้ตรวจคัดกรองควรเป็นห้องที่มีขนาดกว้างและยาวอย่างน้อย 6 เมตรหรือ20 ฟุต ซึ่งเป็นระยะห่างมาตรฐานสำหรับการคัดกรองวัดสายตา แผ่นทดสอบสายตาควรติดกับฉากหรือผนังผิวเรียบ โดยแถวที่ 5 (20/40) ควรจะอยู่สูงระดับเดียวกับสายตาของผู้รับการคัดกรอง
  2. เลือกผนังด้านที่ไม่มีรูปภาพเกะกะ มีแสงสว่างส่องถึงเพียงพอ แสงสว่างควรจะส่องมาจากเพดานหรือส่องเข้าหาแผ่นทดสอบ โดยที่ไม่มีแสงสะท้อนรบกวนย้อนเข้าตาผู้รับการตรวจ
  3. ติดแผ่น “Snellen Chart” หรือ “Lea Chart” บนผนัง โดยให้ตัวเลขแถวที่ 5 หรือแถว 40 ฟุต (20/40) อยู่ในระดับเดียวกับตาของผู้รับการตรวจ
  4. ติดเทปกาวบนพื้นระยะห่างจากแผ่นทดสอบระดับสายตาประมาณ 6 เมตร (20 ฟุต) สำหรับ Snellen Chart หรือประมาณ 3 เมตร (10 ฟุต) สำหรับ Lea Chart
  5. ผู้ทดสอบไม่ควรยืนบังผู้รับการตรวจ แต่หันหลังให้ผนัง และเห็นหน้าผู้รับการตรวจตลอดเวลาที่ตรวจ
  6. สำหรับผู้ที่นั่งคอยตรวจควรแยกอยู่ต่างหาก โดยไม่ให้ผู้ที่คอยรับการคัดกรองเห็นเลขบนแผ่นทดสอบก่อน
  7. ไม่ควรมีกิจกรรมอื่นในบริเวณใกล้เคียงขณะตรวจคัดกรองเพื่อไม่ให้ผู้รับการคัดกรองเสียสมาธิ

อุปกรณ์

อุปกรณ์ที่จำเป็นสำหรับการตรวจคัดกรองสายตามีดังนี้

  • แผ่นทดสอบสายตามาตรฐานสเนลเลนแบบตัวเลข สำหรับทดสอบการมองเห็นระยะไกล (20ฟุต)
  • อุปกรณ์บังตา (occluder)
  • อุปกรณ์บังตาชนิดมีรู (pinhole)
  • สายวัดระยะทาง
  • ไม้สําหรับชี้ตัวเลข
  • ไฟฉาย
  • เทปกระดาษสําหรับติดพื้นทำเครื่องหมายบอกตำแหน่งที่ให้ผู้รับการ คัดกรองยืนหรือนั่งทดสอบ

ขั้นตอนการตรวจตา

  1. ผู้ตรวจถอดอุปกรณ์ช่วยการมอง เช่น แว่นตาหรือคอนแทคเลนส์ออกก่อน (ถ้ามี) โดยทดสอบสายตาทั้งขณะถอดแว่นและสวมแว่น
  2. ผู้ตรวจยืนตรงตำแหน่งระยะ 6 เมตร/20 ฟุต ส้นเท้าทั้งสองข้างชิดเส้น
  3. ให้ผู้ตรวจปิดตาทีละข้าง โดยใช้ที่ปิดตาหรือมือซ้ายปิดตาข้างซ้ายเพื่อทดสอบตาข้างขวาแล้วจึงสลับมาปิดตาข้างขวาด้วยมือขวาเพื่อทดสอบตาข้างซ้าย (เริ่มที่ตาข้างขวาก่อนเสมอ)
  4. ผู้ทดสอบยืนที่แผ่นทดสอบสายตาใช้ไม้ชี้ไปยังตัวเลขบนแผ่นทดสอบบรรทัดบนสุด ให้อ่านตัวเลขทีละแถวจากบนลงล่าง
  5. ในการอ่านแผ่นทดสอบสายตา มีเกณฑ์ในการพิจารณาว่าทดสอบผ่านในแต่ละบรรทัด คือต้องอ่านตัวอักษรได้ถูกต้องมากกว่าร้อยละ 50 ของจำนวนตัวอักษรในแต่ละบรรทัดเช่น บรรทัดที่มีตัวเลข 7 ตัว ต้องอ่านได้ถูกต้องตั้งแต่ 4 ตัวขึ้นไป
  6. กรณีผู้ตรวจอ่านตัวเลขในบรรทัดบนสุด (ระยะ 60 เมตร) ไม่ได้ ให้เลื่อนมายืนที่ระยะ 5 เมตร แล้วอ่านเฉพาะบรรทัดบนสุด หากอ่านได้ที่ระยะ 5 เมตร ให้บันทึกว่า VA 5/60 ถ้ายังอ่านไม่ได้ให้เลื่อนระยะทางยืนขึ้นมาครั้งละ 1 เมตร แล้วอ่านเฉพาะบรรทัดบนสุดเท่านั้น ให้สวมแว่นสายตาอ่านหากมีแว่นสายตาอยู่หรืออ่านผ่าน โฮล ( pinhole ) เช่น หากตาเปล่าอ่านได้แถวเดียว เมื่อสวมแว่นอ่านได้สองแถว และเมื่อมองผ่าน pinhole แล้วอ่านได้ปกติ ให้บันทึกว่า VA 6/60 อ่านรอบที่ 1 ถ้าอ่านไม่ได้ในแถว 6/6 ทุกกรณีต้องอ่านผ่านพินโฮลทุกราย VA c PH 6/6(c PH = with pinhole) อ่านรอบที่ 2 อ่านผ่านพินโฮล ผลการอ่านจะต้องดีกว่าอ่านตาเปล่า
  7. หากอยู่ห่าง chart ที่ 1 เมตรแล้วยังอ่านไม่ได้ให้ผู้ตรวจชูนิ้วมือไว้หน้าตาผู้ป่วยแล้วถามว่าเห็นกี่นิ้ว เช่น หากนับนิ้วได้ถูกต้องที่ระยะ 2 ฟุตให้บันทึกว่า FC 2 ft (FC = Countingfinger), หรือหากนับได้ที่ระยะ 1 ฟุต ให้บันทึกว่า FC 1 ft
  8. หากนับนิ้วไม่ได้แสดงว่าสายตามัวมาก ให้แกว่งมือหน้าตาผู้ป่วยแล้วถามว่าเห็นอะไรเคลื่อนไหวหรือไม่ ถ้าเห็น ให้บันทึกเป็น HM (hand movement อ่านว่าแฮนมูฟเม้น คือการเคลื่อนไหวของมือ) ควรระวังไม่แกว่งมือไปโดนคิ้วหรือขนตาผู้ป่วย
  9. หากมองไม่เห็นวัตถุเคลื่อนไหว ให้ใช้ไฟฉายส่องหน้าตาผู้ป่วย แล้วถามว่าเห็นไฟ หรือไม่ ถ้าเห็นแสงจากไฟที่ส่อง แต่ไม่สามารถบอกทิศทางของแสงไฟ ให้บันทึกว่า PL (perception of light) หากสามารถบอก ทิศทางของแสงที่ส่องมาจากทิศต่างๆ ได้ถูกต้องให้บันทึกว่า PJ (projection of light)
  10. แต่ถ้ามองไม่เห็นแสงไฟที่ส่องเลย ให้บันทึกว่า No PL (no light perception) บ่งบอกว่าบอดสนิท อย่างไรก็ตามการทดสอบควรใช้ไฟที่มีความสว่างที่สุด ก่อนที่จะระบุว่า No PL